Με μήκος 143 km περίπου και λεκάνη απορροής 2.209 km², ο Άραχθος ποταμός, αποτελεί το μεγαλύτερο ποταμό της Ηπείρου και τον όγδοο μεγαλύτερο σε εθνικό επίπεδο. Έχει τις πηγές του στη βόρεια Πίνδο και συγκεκριμένα στο όρος Λάκμωνα, στη θέση Οξυά-Δεσπότη με υψόμετρο 1.700 μ, εκβάλλοντας στα βορειοανατολικά του Αμβρακικού κόλπου. Στους παραποτάμους του ανήκουν ο Καλαρρύτικος, ο Ζαγορίτικος και ο Μετσοβίτικος. Το κλίμα της περιοχής μελέτης είναι εύκρατο, ήπιο που μεταβάλλεται προς ηπειρωτικό καθώς μεταβαίνουμε προς τα ανατολικά και ορεινά. Τα απόλυτα μέγιστα και ελάχιστα των θερμοκρασιών είναι στους 41 °C κατά το θέρος και -7,2 °C κατά το χειμώνα αντίστοιχα. Ανάντη της πόλης της Άρτας, ο ποταμός Άραχθος συναντά κατά σειρά, το υδροηλεκτρικό φράγμα Πουρνάρι Ι, που αποτελεί και το δεύτερο μεγαλύτερο φράγμα στην Ελλάδα, μετά το φράγμα του Μόρνου και το αναρρυθμιστικό φράγμα Πουρνάρι ΙΙ για τον έλεγχο των εκροών του Πουρναρίου Ι και της άρδευσης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Στη συνέχεια της πορείας του, ο Άραχθος διασχίζει τη πεδιάδα της Άρτας με μήκος 28 km περίπου, από την πόλη της Άρτας μέχρι τις εκβολές του στον Αμβρακικό κόλπο.
Τοπικός Μύθος
Με τον ποταμό συνδέεται ένας τοπικός μύθος, σύμφωνα με τον οποίο στην κορφή του βουνού Περιστέρι στην καρδιά της Πίνδου, ζούσαν τρία αγαπημένα αδέλφια. Ο σοβαρός Άραχθος, η όμορφη Σαλαμπρία (Πηνειός) και ο ατίθασος Άσπρος (Αχελώος). Ένα βράδυ η Σαλαμπρία, σηκώθηκε, άφησε βιαστικά τα αδέλφια της που κοιμόταν και κατηφόρισε προς τον κάμπο για να συναντήσει κρυφά κάποιον από τους θεούς του Ολύμπου. Μάταια όμως. Απογοητευμένη πήγε στο Αιγαίο και πνίγηκε. Ο Άσπρος όταν κατάλαβε ότι έλειπε η Σαλαμπρία, ανησύχησε και ορμητικός όπως ήταν κατρακύλησε χωρίς σκέψη τα βουνά. Πηδώντας χαράδρες και γκρεμούς, άνοιξε πορεία μέσα από τα βουνά ψάχνοντας την αδελφή του. Το χάραμα βρήκε τον Άραχθο σιωπηλό και λυπημένο. Ταραγμένος που χάθηκαν τα αδέλφια του, άρχισε να τριγυρνά την Ήπειρο για να τους βρει. Το ταξίδι του κράτησε 110 χιλιόμετρα, από τα κορφοβούνια της Πίνδου μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο, κοντά στην Άρτα. Εκεί, αφού κατάλαβε ότι έχασε οριστικά τα αδέλφια του, έπεσε στο Ιόνιο και πνίγηκε. Αλλά οι μύθοι δεν σταματούν μόνο στο ποτάμι. Σχεδόν όλα τα γεφύρια του ποταμού περιβάλλονται από αυτούς. Ο πιο διάσημος είναι του γεφυριού της Άρτας. Σύμφωνα με αυτόν, το γεφύρι στέριωσε όταν ο πρωτομάστορας θυσίασε την όμορφη γυναίκα του. Ο μύθος αυτός έγινε δημοτικό τραγούδι, που ακούστηκε με 333 διαφορετικούς τρόπους και ταξίδευσε σ’ ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
